نانوذرات اکسید سیلیسیم که با ناهمهای دیگری همچون نانوذرات دی اکسید سیلیسیم و یا نانوذرات سیلیسیم و یا نانو سیلیکا شناخته میشود دارای علامت اختصاری SiO۲ و ترکیب ۴۶.۸۳ درصد سیلیسیم و ۵۳.۳۳ درصد اکسیژن است. به دلیل پایداری، سمیت کم و توانایی کار نانوذرات اکسید سیلیسیم با طیف وسیعی از مولکولها و پلیمرها، نانوذرات اکسید سیلیسیم پایه و اساس بسیاری از تحقیقات زیست پزشکی هستند. نانوذرات اکسید سیلیسیم بر اساس ساختار آنها دارای دو نوع P و S هستند. ذرات نوع P دارای منافذ نانو متعدد میباشند، در حالیکه ذرات نوع S دارای سطح تماس نسبتا کوچکتر هستند. نانوذرات اکسید سیلیسیم نوع P نانوذرات اکسید سیلیسیم نوع S دارای بازتابندگی فرابنفش هستند. نانوذرات دی اکسید سیلیسیم به شکل یک پودر سفید رنگ در دسترس هستند.
در طبیعت، کوارتز و ماسه موجود در ساحل از سیلیسیم تشکیل می شوند. سیلیسیم بر خلاف فلزاتی مانند طلا و آهن رسانای ضعیف الکترون و گرما است. با وجود این محدودیتها، نانوذرات اکسید سیلیسیم چارچوب هواژل های سیلیسیم را تشکیل میدهند. هواژلهای سیلیسیم از نانوذرات سیلیسیم متشکل از منافذ نانو پر از هوا تشکیل شده است. در نتیجه، نانوذرات اکسید سیلیسیم بیشتر از هوا تشکیل شده است. نانوفیلم های دی اکسید سیلیسیم، لایه ای از مولکولهای دی اکسید سیلیسیم که به اندازه ۱ نانومتر هستند برای ایجاد عایق الکتریکی بین دو قسمت از یک دستگاه مانند ترانزیستور استفاده میشود. این روش در ساخت تراشه های کامپیوتری کاربرد دارد. سیلیسیم یا دی اکسید سیلیسیم همان ماده ای است که برای ساخت شیشه استفاده میشود. از آنجا که هوا و نانوذرات اکسید سیلیسیم هر دو رسانای ضعیف گرما هستند، نانوذرات سیلیسیم مواد عالی برای استفاده در عایق سازی به شمار میروند. همچنین میتوان از نانوذرات اکسید سیلیسیم توسط پیوند مولکولها به یک نانوذره که قادر به اتصال به یک سطح دیگر مانند فیبر پنبه است نیز استفاده کرد. نوع دیگر نانوذرات اکسید سیلیسیم دارای منافذی در مقیاس نانو هستند. محققان در حال توسعه روشهای دارورسانی که در آن مولکولهای درمانی در داخل این منافذ به آرامی در ناحیه درگیر بدن مانند یک تومور سرطانی آزاد میشوند. عمده موارد مصرف نانوذرات اکسید سیلیسیم عبارتند از:
افزودنی در تولید لاستیک و پلاستیک
فیلر تقویت کننده در تولید بتن و دیگر کامپوزیتهای ساختمانی
ماده پایدار و غیر سمی در زیست پزشکی مانند دارورسانی و کاربردهای تشخیصی-درمانی